پژوهش‌های مدیریت رسانه و رویکرد میان‌رشته‌ای

سخن سردبیر

چکیده

پژوهش‌­های حوزه مدیریت رسانه با هدف درک سازمان­‌ها و شرکت‌های رسانه‌ای و محیط نامطمئنی که در آن فعالیت می‌کنند، ماهیت بین‌رشته‌ای دارد و نه‌تنها وام‌دار نظریه‌های مدیریت و ارتباطات است؛ بلکه از ابتدا پیوند بسیار نزدیکی با نظریه­‌های اقتصادی، روان‌شناسی، فناوری اطلاعات، حقوق و سیاست‌گذاری و... داشته است. این رویکرد بین‏‌رشته‌­ای یکی از نقاط قوت کلیدی پژوهش‌­های مدیریت رسانه محسوب می‌‏شود. درک بین‌‏رشته‌­ای، فارغ از موضوع پژوهش در پژوهش‌­های مدیریت رسانه، سال­‌هاست که در جهان، به‏‌خوبی در آثار پژوهشگران برجسته دیده می‌­شود. آن‏‌ها به‌‏خوبی با کنار گذاشتن تعصب‌­های مرتبط با رشته‌­ها و تخصص­‌های آکادمیک، رویکرد میان‌‏رشته‌­ای را برای حل مسائل صنعت رسانه در پیش گرفته‌­اند. کتاب‌­های انتشاریافته در حوزه مدیریت رسانه، مجله‏‌های معتبر این رشته، رویدادهای علمی مدیریت رسانه و تمامی آثار معتبری که تاکنون در این حوزه تولید شده­‌اند، گویای این ظهور این رویکردند.
این رویکرد بین‌رشته‌­ای ناشی از بازیگران مختلفی بوده است که همیشه در صنایع رسانه‌ای حضوری پررنگ داشته‏‌اند. از سازمان­‌های دولتی گرفته تا بازیگران خصوصی، از روزنامه‌ها و پخش رادیو ـ تلویزیونی گرفته تا پلتفرم‌های بزرگ آنلاین، همگی بازیگران متنوعِ دارای قدمت و قدرت در این صنعت بوده‌­اند. هر کدام از این بازیگران، دغدغه‌­ها و چالش‌­های خاص خود را در صنعت دارند. آینده صنعت رسانه، به کنار هم قرار دادن دیدگاه­‌ها، دانش و تجربیات همه ذی‏نفعان درگیر در این صنعت بستگی دارد. تنها درک کل‌نگر از صنعت رسانه می‌تواند با چالش‌هایی مقابله کند که محیط رسانه‌ای پیچیده و ناپایدار برای مدیریت رسانه‌­ها ایجاد کرده است. حل مسائل سازمان­‌ها/شرکت­های رسانه­ای، مانند تولید محتوای خلاق، توسعه بازار، ایجاد و حفظ مزیت رقابتی پایدار و اینکه چگونه این شرکت­‌ها/ سازمان­‌ها می‌‏توانند نیروهای خود را حفظ و درآمدهای خود را توسعه دهند، از دغدغه­‌های اصلی و کنونیِ پژوهش‌­های مدیریت رسانه محسوب می­‌شود.
 
اکنون پژوهشگران مدیریت رسانه بدون کاربست رویکرد میان‏‌رشته‌­ای و مجهزکردن خود به نظریه­‌ها و ابزارهای حوزه‌­های اقتصاد، فناوری اطلاعات، سیاست‏گذاری و... نمی‌‏توانند مسائل این صنعت را شناسایی کنند و راه­‌حل­‌های متناسب با آن را ارائه دهند. اکنون نیازمند توسعه رشته به‏‌سمت نیازمندی­‌های روز صنعت رسانه‏‌ایم که اگر این جهت‏‌گیری اتفاق نیفتد یا به‏‌کُندی شکل بگیرد، این حوزه به تولید پژوهش­‌های گلخانه‌­ای و به‏‌دور از مسائل واقعی صنعت گرفتار خواهد شد. برای این مهم، بایستی پژوهشگران مدیریت رسانه خود را به ابزارهای نظری و کاربردی از دیگر رشته‌­ها مجهز کنند. بدون در دست‏‌داشتن این ابزار، نمی­‌توان انتظار داشت خروجی این رشته در راستای کمک به صنعت رسانه، قدمی تأثیرگذار بردارد. حتماً مسیر آیندۀ رشتۀ مدیریت رسانه روشن و نویدبخش خواهد بود.

عنوان مقاله [English]

Media management research and interdisciplinary approach