چارچوب مفهومی عومل زمینه‌ای اثرگذار بر تصمیم‌گیری اخلاقی: مطالعه فراترکیب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

2 دانشیار، گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده

هدف: توجه به موضوع تصمیم‌گیری اخلاقی با در نظرگرفتن اهمیت دو موضوع تصمیم‌گیری و اخلاق در زمینه دانش مدیریت، هر روز رشد بیشتری پیدا می‌کند. محققان این حوزه بر این باورند که مدیران نیازمند دخیل کردن مؤلفه‌های اخلاقی در تصمیم خود هستند تا تصمیم‌های اثربخش‌تری اتخاذ کنند. مسئله‌ای که وجود دارد، آن است که چه تصمیمی با چه مؤلفه‌هایی، اخلاقی محسوب می‌شود. در این پژوهش تلاش شده است تا مبتنی بر مطالعات پیشین، الگویی از عوامل زمینه‌ای اثرگذار بر تصمیم‌گیری اخلاقی طراحی شود.
روش: پژوهش حاضر به‌لحاظ رویکرد، استقرایی است و از روش فراترکیب استفاده کرده است. جامعه آماری پژوهش، اسناد و پژوهش‌های انجام‌شده در زمینه تصمیم‌گیری اخلاقی است که از بین تمام اسناد، ۱۰ پژوهش به‌عنوان نمونه انتخاب شده است. برای جمع‌آوری داده‌ها، از ابزار ثبت اسناد پژوهشی و برای تحلیل داده‌های حاصل از ثبت، از تکنیک کدگذاری باز استفاده شده است.
یافته‌ها: سؤال اصلی پژوهش با استفاده از تکنیک کدگذاری باز بررسی و پنج مضمون اصلی به‌عنوان عوامل زمینه‌ای اثرگذار بر تصمیم‌گیری اخلاقی شناسایی شد. مضمون‌ها و مقوله‌های شناسایی شده، برای اولین‌بار در پژوهش حاضر استخراج شده است. نتایج تجریه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد که پنج عامل زمینه‌ای اثرگذار بر تصمیم‌گیری اخلاقی در پژوهش‌های کیفی گذشته، به‌ترتیب عبارت‌اند از: عوامل معنوی، فردی و شغلی، ساختاری سازمانی، روان‌شناختی و محیطی.
نتیجه‌گیری: برای ارائه یک مدل مفهومی درباره تصمیم‌گیری اخلاقی، به بررسی مطالعات گذشته رجوع شد و عوامل پنج‌گانه زمینه‌ای تأثیرگذار روی تصمیم‌گیری اخلاقی به‌دست آمد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Conceptual Framework of Contextual Factors Affecting Ethical Decision-making: A Meta-synthesis Study

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Mohammadi 1
  • Alireza Rajabipoor Meybodi 2
1 Ph. D Candidate, Department of Management, Faculty of Economics, Management and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran.
2 Associate Prof., Department of Management, Faculty of Economics, Management and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran.
چکیده [English]

Objective
Ethics means force and nature internal man, that impossible view is, but as behavior's aim and capable view of human's crystallization finds some experts from ethics as characteristics and personality traits relatively stable and firm at man, remember. Ethics to its category from principles and concepts valuable hint has it that determination they do what something good and liked or it is true and what thing disgusting and bad or incorrect is. Other characteristics and features internal man may source behaviors good and liked or behaviors ugly and condemned.
During the years after the victory of the revolution, and especially in the last two decades, many researchers have been conducted in ethical decision-making, and various researchers from academic and seminary levels have commented on this issue. Therefore, identifying the basic and determining factors in the applicability of these researches is one issue that is inevitable. The first step in this direction is to identify a conceptual framework to identify the factors influencing ethical decision-making, which is the subject of the current research. Identifying the influencing factors, identifying the problem and its scientific focus to take the measures to improve the phenomenon in question, is fundamental. When comparing things, we ask where we stand and what the standards are for social issues.? And if we have found factors along this path, what factors were they? It is at such a time that the discussion of providing a conceptual framework for influencing factors is raised. To accomplish this order from method fra composition to purpose comparison, interpretation, conversion, and composition different frameworks use we do at fact ultra-combination to place presentation summary of comprehensive from findings, a compound commentary from findings particle for direct object production does Fra composition with provide to do one attitude the system mend for researchers, through the combination of different qualitative researches, it discovers new and fundamental topics and metaphors. The aim of this research is to create a framework that explains how different factors in a field affect ethical decision-making.
 
Research Methodology
Decision get At word Both meaning intending to do And Will to do knowing done (Dehkhoda, 2007). Ethical decision-making shows a person's action based on his uniqueness (Radcliffe, 2010, 1). One example of the research done on ethical decision-making is:
The role of religiosity in ethical decision-making. Suleimani et al. (2021). The role of religiosity in ethical decision-making was investigated in a Malaysian organization. The results of this research show. Religious beliefs affect work decisions, and work conscience affects how religion influences ethical decision-making.
One method that has been introduced in the past few years to examine, combine, and diagnose past research is meta-study, which is mostly used in the fields of medicine and nursing. A meta-study is an in-depth analysis of research work done in a particular field. One of the sub-branches of meta-studies is meta-combination, which is used in the current research. Meta-synthesis is a research method that looks at information from a previous study on a similar topic. The intended sample for the meta-synthesis is not an integrated review of the qualitative literature on the subject. Also, the analysis of secondary data and primary data is not from the selected studies, it is the analysis of the findings of these studies. Meta-synthesis is the synthesis of interpreting the main data of the selected studies. Universities conducted this research on ethical decision-making, which includes Society A's kidney statistics.
Institutes, conferences, conferences, journals, books, Internet sites, etc. supply done Is. We used libraries, research institutes, and websites like Jihad University, NOORSOFT, CIVILICA, MAGHRAN, and IRANDOC for our research. We found 10 relevant studies. Because of the small number of research community members, sampling was not done. After identifying the desired research, all the texts of these researches have been considered as data to answer the research question. Therefore, the data are qualitative. Because of the qualitative nature of the data (text), one of the most famous methods of qualitative data analysis, which is called open coding, has been used. This type of coding is the same as the first stage of data coding in studies that use the data-derived theory method. There are three steps in this coding method: extract codes, form concepts, and code concepts again. It takes to get the categories (text-code-concept-category).
 
Findings
This study identified 5 factors that influence ethical decision-making. They are discussed below. Among the 10 researches reviewed in this research, 4 cases only discuss the research conducted in ethical decision-making. 3 cases were discussed in pathology and psychology regarding ethical decision-making, 1 case analyzed challenges in ethical decision-making, and 2 cases were about managers' experiences. Because of the voluminous nature of the text of the existing research, the text of the article has been avoided and it has been started from the code stage. 81 concepts were labeled into 5 categories for ethical decision-making in this research. In Table 1, the extracted sources related to each category and concept are shown.
Discussion & Conclusion
Factors affecting ethical decision-making include personal, environmental, spiritual, and psychological factors. Spirituality is a major factor in ethical decision-making. Spirituality defines what is right and wrong and guides us to make moral decisions. Personal and work-related factors affect ethical decision-making. Individual and occupational factors include people's knowledge and understanding of their personalities and job characteristics. Research suggests that people who prioritize ethics in their job decisions value their strengths, weaknesses, and emotions. Ethical decision-making is affected by the structure of the organization. According to the categories determined for this factor, including justice, an organizational culture that supports and implements justice, shows that an organization that has such a culture is based on the decisions made in this organization based on this type of culture, a culture of justice, and as a result, correct decisions and it is moral. The psychological factor is important in making moral decisions. A person who has moral tension and accentuates and is sensitive to social issues acts correctly and morally when decide. Environmental factors come from outside the organization and affect its internal environment. One of these factors that can influence people's decisions is situational. Laws and regulations are a factor that can influence ethical decision-making. This factor is not very effective because it is like achieving peace through force, which is not stable without force. Moral decisions that rely heavily on laws and regulations will also not be stable. Research also confirms this.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethical decision making
  • Contextual factors
  • Meta-analysis
ابراهیمی، حسین؛ یادآور نیک‌روش، منصوره؛ اسکویی، سیده فاطمه و احمدی، فضل‏الله (1386). واکنش‏های روان‏شناختی پرستاران به بافت تصمیم‏گیری اخلاقی. مجله علوم پزشکی تبریز، 29(2)، 7-13.
ابراهیمی، حسین؛ یادآور نیک‌روش، منصوره؛ اسکویی، سیده فاطمه و احمدی، فضل‏الله (1385 الف). جلوگیری از آسیب به بیمار یا آسیب به پرستار: تعارض اخلاقی عمده‏ پرستاران در حیطه‏ تصمیم‏گیری اخلاقی. مجله علوم پزشکی زنجان، 14(57)، 45-54.
ابراهیمی، حسین؛ یادآور نیکروش، منصوره؛ اسکویی، سیده فاطمه و احمدی، فضل‏الله (1385ب). استرس: واکنش عمده پرستاران به بافت تصمیم‏گیری اخلاقی. مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران، 14 (54)، 7-15.
ازکیا، مصطفی و توکلی، محمود (1385). فراتحلیل مطالعات رضایت شغلی در سازمان‏های آموزشی. فصلنامه علوم اجتماعی، 24 (27)، 1-26.
اطهر، امید؛ یمانی، نیکو و کمالی، فرحناز (1397). تجربه‏های متخصصین پزشکی در ارتباط با تصمیم‌گیری در موقعیت‏های دشوار اخلاقی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 18(11)، 94-105.
امیرشاهی، میراحمد؛ شیرازی، محمود و سارا قومی (1389). بررسی رابطه بین فلسفه اخلاق فردی فروشندگان و فرایند تصمیم‏گیری اخلاقی آن‏ها. فصلنامه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 20(63)، 27-62.
بوالهری، علیرضا؛ رادفر، رضا؛ البرزی، محمود؛ پورابراهیمی، علیرضا و دهقانی، محمود (1400). تببین تصمیم‏گیری اخلاقی در بستر مدریت فناوری اطلاعات. فصلنامه تأملات اخلاقی، 3(2)، 29- 46.
خسروآبادی، حمید‏رضا و بهمنش، رضا (1394). طراحی الگوی تصمیم‏گیری اخلاقی مدیران مبتنی بر آموزه‏های نهج‏البلاغه. پژوهش‏نامه نهج‏البلاغه، 3 (11)، 67-94.
دهخدا (1385). لغت‌نامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رضائیان، علی (1395). مبانی سازمان و مدیریت، تهران، انتشارات سمت.
رفیعی، محمود و زاهدی، شمس‏السادات (1392). الگوی مفهومی هماهنگی راهبردی بین تصمیم‏گیری اخلاقی و منابع انسانی با عملکرد. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، 8 (1)، 15-26.
رمضانی‏نژاد، رحیم (1386). اصول و مبانی تربیت‏بدنی و ورزش. بیجا: بامداد کتاب.
سعادت، اسفندیار (1372). فرایند تصمیم‏گیری در سازمان. تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
سیاهکل‏وردی، مژگان؛ فیضی، طاهره؛ رسولی، رضا و حضوری، جواد (1394). شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیم‏گیری اخلاقی مدیران دانشگاه پیام نور. مدیریت دولتی، 7(3)، 525-546.
صفائیان، لیلی؛ علوی، شیوا و عابد، علیرضا (1392). مؤلفه‏های تصمیم‏گیری در اخلاق پزشکی از منظر نهج البلاغه. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، 6(3)، 30-41.
قنبری، وحید؛ لطیفی، میثم؛ اسلامبولچی، علیرضا؛ صارم، علی‏اصغر (1398). تببین الگوی تصمیم‏گیری اخلاقی در سازمان‏های مردم‏نهاد. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 16 (3)، 66-75.
قنبری، وحید؛ لطیفی، میثم؛ اسلامبولچی، علیرضا؛ صارم، علی‏اصغر (1399). فهم فرایند تصمیم‏گیری اخلاقی در سازمان‏های مردم نهاد آموزشی. فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، 9 (2)، 274-257.
کاظمیان، غلامرضا؛ بحرینی، سید حسین و حسینی خاقانی، مهدی (1396). تحلیل چالش‏های تصمیم‏گیری اخلاقی مدیران شهری در طرح‏های توسعه شهری مورد مطالعاتی: طرح جامع اراضی عباس‏آباد تهران (مصوب سال 1384). نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 22 (2)، 29-42.
کمالی، فاطمه؛ منوچهری‏نژاد، محسن و حکاک‏زاده، مینا (1399). طراحی الگوی تصمیم‏گیری اخلاقی داوران حرفه‏ای فوتبال ایران. فصلنامه روان‏شناسی ورزشی، 9 (34)، 235- 258.
مهرانی، ساسان؛ ثقفی، علی؛ موسی خانی، محمد و سپاسی، سحر (1390). عوامل مؤثر بر تصمیم‏گیری اخلاقی حسابداران رسمی ایران. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، 6 (3)، 35-44.
مؤمن‏پور طیولا، محمد؛ بیات، علی؛ محمدی، علی (1399). خودکنترلی، سبک‏های تصمیم‏گیری و گزارش اخلاقی تخلفات بانکی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 16(2)، 56- 65.
نادریان جهرمی، مسعود (1373). اخلاق در قرآن. تهران: امیرکبیر.
نیکزاد لاریجانی، سعید (1390). موانع و مشکلات فراروی مدیریت اسلامی در جامعه ایران و راه‏کارهای برون رفت از آن. سایت رهبری و مدیریت اسلامی. دسترسی در: www.islamicmanagement.org
 
References
Abrahimi, H., Yadavar Nikvosh, M., Oskoyi, S.F. & Ahmadi, F. (2006). Preventing harm to the patient or harm to the nurse: the main ethical conflict of nurses in the field of ethical decision making. Zanjan Journal of Medical Sciences, 14(57), 45-54. (in Persian)
Abrahimi, H., Yadavar Nikvosh, M., Oskoyi, S.F. & Ahmadi, F. (2007). Psychological reactions of nurses to the context of ethical decision-making. Tabriz Journal of Medical Sciences, 29(2), 7-13. (in Persian)
Abrahimi, H., Yadavar Nikvosh, M., Oskoyi, S.F. & Ahmadi, F. (2006). Stress: the main response of nurses to the context of ethical decision making. Journal of Iran University of Medical Sciences, 14(54), 7-15. (in Persian)
Amir Shahi, M., Shirazi, M. & Ghomi, S. (2010). Examining the relationship between salespersons' individual moral philosophy and their ethical decision-making process. Quarterly Journal of Improvement and Transformation Management Studies, 20(63), 27-62. (in Persian)
Athar, O., Imani, N. & Kamali, F. (2018). Experiences of medical professionals in relation to decision-making in morally difficult situations. Iranian Journal of Medical Education, 18(11), 94-105. (in Persian)
Azkiya, M. & Tavakoli, M. (2006). Meta-analysis of job satisfaction studies in educational organizations. Social Science Quarterly, 24(27), 1-26. (in Persian)
Bolhari, A., Radfar, R., Alborzi, M., Porebrahimi, A. & Dehghani, M. (2022). Explaining ethical decision-making in the context of information technology management. Ethical Reflections, 3(2), 29-46. (in Persian)
Casali, G. L. & Perano, M. (2021). Forty years of research on factors influencing ethical decision making: Establishing a future research agenda. Journal of Business Research, 132, 614-630.
Dehkhoda (2006). Dehkhoda dictionary, Tehran: Tehran University Press. (in Persian)
Fagbemi, T. O. (2020). Impact of environmental, demographical and personal factors on auditors’ ethical decision making in Nigeria. Studia Universitatis "Vasile Goldis" Arad–Economics Series, 30(3), 35-58.
Ghanbari, V., Lotfi, M., Islambolchi, A. & Sarm, A. (2020). Explaining the model of ethical decision-making in non-governmental organizations. Quarterly Journal of Ethics in Science and Technology, 16 (3), 66-75. (in Persian)
Ghanbari, V., Lotfi, M., Islambolchi, A. & Sarm, A. (2020). Understanding the ethical decision-making process in non-governmental organizations and educational institutions. Management Quarterly in Islamic University, 9(2)-257-274. (in Persian)
Hofstede, G. (1993). Cultural constraints in management theories. Academy of Management Executive, 7(1), 81-94.
Kamali, F., Manoghehri Nejad, M. & Hakak Zadeh, M. (2020). Designing the ethical decision-making model of professional Iranian football referees. Sports Psychology Quarterly, 9(44), 235-258. (in Persian)
Kazmiyan, Gh., Bahreyni, H. & Khaqani Hosseini, M. (2017). Analyzing the challenges of ethical decision-making by city managers in urban development plans, case study: comprehensive land plan of Abbas Abad, Tehran. Journal of fine arts - architecture and urban planning, 22 (2), 29-42. (in Persian)
Khosrowabadi, H. & Bahmanesh, R. (2015). Designing an ethical decision-making model for managers based on the teachings of Nahj al-Balagha. The Quarterly Journal of Nahj Al Balagha Research Journal, 3(11), 67-94. (in Persian)
Mehrani, S., Saghafi, A., Mosavi Khani, M. & Sepasi, S. (2011). Factors affecting ethical decision-making of certified accountants in Iran. Quarterly Journal of Ethics in Science and Technology, 6 (3), 35-44. (in Persian)
Menzel, D. C. (2007). Ethics management for public administrators: Building organizations of integrity. )Ahmadi, A.A., Siahkalroudi, M. & Nikzad. A., Trans.). Tehran: Mahkameh. (in Persian)
Mominpour Tayola, M., Byat, A., Mohammadi, A. (2020). Self-control, decision-making styles and ethical reporting of banking violations. Quarterly Journal of Ethics in Science and Technology, 16(2), 56-65. (in Persian)
Naderian Jahormi, M. (1995) Ethics in the Qur'an. Tehran: Amir Kabir. (in Persian)
Nikzad Larijani, S. (2011). Obstacles and problems facing Islamic management in Iranian society and ways to overcome them. Islamic leadership and management site. www.islamicmanagement.org (in Persian)
Patterson, B., Thorne, S.E., Calnam, C. & Jillings. C. (2001). Meta- study of qualitative health research: a practical guide to meta-analysis and meta-synthesis (1th ed.). Sage Publications.
Radcliffe, D. M. (2011). Training ethical decision makers.
Rafiyi, M. & Zahedi, Sh. (2013). Conceptual model of strategic coordination between ethical decision-making and human resources with performance. Quarterly Journal of Ethics in Science and Technology, 8(1), 15-26. (in Persian)
Ramazani, R. (2007). Principles and basics of physical education and sports. Misplaced: the morning of the book. (in Persian)
Rezaian, A. (2016). Fundamentals of Organization and Management, Tehran: Samt Publications. (in Persian)
Saadat, E. (1993). Decision making process in the organization. Tehran: Publishing and Printing Institute of Tehran University. (in Persian)
Safaeian, L., Alavi, A. & Abed, A. (2013). The components of decision-making in medical ethics from the perspective of Nahj al-Balagha. Iranian Journal of Medical Ethics and History, 6 (3), 30-41. (in Persian)
Sandelowski, M. & Barros, J. (2007). Handbook for Synthesizing Qualitative Research, Springer publishing company Inc.
Siahkal Verdi, M., Fizi, T, Rasoli, R. & Hozori, J. (2015). Identifying effective factors on the ethical decision-making of administrators of Payam Noor University. Tehran University Public Administration Quarterly, 7(3), 525-546. (in Persian)
Simon, H. A. (1960). The new science of management decision. Harper & Brothers. https://doi.org/10.1037/13978-000
Starr, M. K. (1971). Management: A model approach. New York: Harcourt Publishers Ltd.
Sulaiman, R., Toulson, P., Brougham, D., Lempp, F. & Haar, J. (2022). The role of religiosity in ethical decision-making: A study on Islam and the Malaysian workplace. Journal of Business Ethics, 179(1), 297-313.
Velasquez, M., Moberg, D., Meyer, M.J., Shanks, T., McLean, M.R., DeCosse, D. & Hanson, K. O. (2009). A Framework for thinking ethically, Markkua Center for Applied Ethics at Santa Clara University.