کاربست دادۀ پلتفرم‌های رسانه اجتماعی در فرایند سیاست‏گذاری؛ رویکرد سیاست‏گذاری داده‌محور

سخن سردبیر

نویسنده

استاد، گروه مدیریت رسانه و ارتباطات کسب‌وکار، دانشکده مدیریت کسب‌وکار، دانشکدگان مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.22059/mmr.2024.99896

چکیده

پلتفرم‏ها بخشی از صنعت گستردۀ رسانه هستند. با توسعۀ پلتفرم‏ها در سال‏های اخیر، انقلابی بزرگ در صنایع و بخش‏های مختلف رخ داده است. انقلاب صنعتی تغییرات بزرگی در زمینه‌های صرفۀ ناشی از مقیاس[1] و تولید انبوه به‌وجود آورد و همین انقلاب جدید، در ماهیت رفتار‌های اقتصادی ـ اجتماعیِ صنایع نیز تحول ایجاد کرد و امکان استفاده از کلان دادۀ کاربران را برای آن‌ها فراهم ساخت.
با انقلاب پلتفرمی رخ داده، اکنون نقش سیاست‏گذاران در بخش‏های مختلف تغییر یافته است و یکی از این نقش‏های جدید، تحلیل و استخراج دانش از نظرهای شهروندانی است که در پلتفرم‏ها فعالیت می‌کنند. بهترین و کم‌هزینه‌ترین راه شناخت و درک دیدگاه‏های شهروندان و استفاده از آن در فرایند سیاست‌گذاری، استفاده از دادۀ پلتفرم‏های رسانه‏های اجتماعی و تحلیل آن است (فرناندو و همکاران[2]، 2019). سیاست‏گذاران به آگاهی از نظرهای شهروندان، در قالب داده‏های رسانه‏های اجتماعی نیازمندند؛ زیرا کاربران در این پلتفرم‏ها با کمترین دروازه‏بانی نظرهای زمینه‏ایِ خود را آزادانه منتشر می‏کنند (دکر، برینک و میجر[3]، 2020). این یک فرصت استثنایی برای سیاست‏گذاران است که ارتباط خود را با شهروندان بیشتر و از نیازها و نظرهای آن‏ها مطلع شوند و نظرهای آن‏ها را در سیاست‏گذاری‏ها به‏کار گیرند. رسانه‏های اجتماعی می‏توانند کانالی میان کاربران و سیاست‏گذاران باشند و به‏عنوان منابعی جدید، برای درگیرسازی شهروندان در تدوین و اجرای سیاست‏های مختلف به‏کار روند (دریس، ملولی و ترابلسی[4]، 2019). این پدیده فرصتی بزرگ برای دولت‌ها ایجاد می‏کند تا نیازها و تمایلاتِ شهروندان را یاد بگیرند و به‌طور مؤثر با آن‏ها ارتباط برقرار کنند. از آنجا که در سال‏های اخیر، دولت‏ها درصدد بهره‏برداری از این فرصتِ مشارکت کاربران در رسانه‏های اجتماعی بوده‏اند، تحلیل داده‏های رسانه‏های اجتماعی، در کانون توجه محققان قرار گرفته است. 
در چند سال گذشته، محققان و متخصصان این حوزه با روش‏ها و تکنیک‏های بین‏رشته‏ای مختلف، به تحلیل این بخش از کلان‏داده در کشورها پرداخته‏اند؛ اما کاربردِ این داده‌ها و تحلیل آن‏ها در زمینۀ سیاست‏گذاری، موضوع جدیدی است که کارهای خوب پژوهشی (سیمونوفسکی، فینک و برنی[5]، 2021) در رابطه با آن، در حال انجام و انتشار است. سیاست‏گذاران در بخش‏های مختلف آموزش (فرناندز و همکاران، 2019)، سلامت (سوزور و همکاران[6]، 2019)، ارتباطات (کوزیکاس و لی[7]، 2020) و... استفاده از داده رسانه‌های اجتماعی را آغاز کرده‏اند. تجزیه‌و‌تحلیل این داده‏ها می‏تواند به عاملی برای عملکرد بهتر دولت‏ها، کیفیت بهتر خدمات، ایجاد اشکال جدید و توسعه‏یافتۀ تعامل با شهروندان و در نتیجه، افزایش رفاه برای آن‏ها تبدیل شود. در واقع چنین کاری، نه تنها به بهبود تصمیم‏گیری و حاکمیت دولت‏ها کمک می‏کند، بلکه دولت‏‏ها را نیز در ایجاد و ارائۀ خدمات متحول می‏سازد.
از آنجا که تاکنون پاسخ روشنی برای این سؤال پژوهشی به‌دست نیامده است که «دادۀ رسانه‏های اجتماعی، چگونه می‏تواند در فرایند سیاست‏گذاری دخیل شود؟»، پاسخ به این سؤال، از جمله موضوعات پژوهشیِ کاربردی و اصیل است که به فعالیت میان‌رشته‏ای نیاز دارد. در فصلنامۀ بررسی‏های مدیریت رسانه، از این دست پژوهش‏های میان‌رشته‌ایِ جذاب استقبال خواهیم کرد و تلاش می‏کنیم تا پژوهش‏های کاربردی و جدید این حوزه‏ها را منتشر کنیم.
 

عنوان مقاله [English]

Application of social media platforms data in the policy making process; Data-driven policy approach

نویسنده [English]

  • Taher Roshandel Arbatani
Professor, Department of Media management and business communication, Faculty of Business Management, College of Management, University of Tehran, Tehran, Iran.
Dekker, R., van den Brink, P. & Meijer, A. (2020). Social media adoption in the police: Barriers and strategies. Government Information Quarterly37(2), 101441.
Driss, O. B., Mellouli, S. & Trabelsi, Z. (2019). From citizens to government policy-makers: Social media data analysis. Government Information Quarterly, 36, 560–570.
Fernando, S., Díaz López, J. A., Şerban, O., Gómez-Romero, J., Molina-Solana, M. & Guo, Y. (2019). Towards a large-scale twitter observatory for political events. Future Generation Computer Systems, 14(2), 1-8.
Kouzikas, J. & Lee, J. R. (2020). Connecting evidence-based policing and cybercrime. Policing: An International Journal, 43(1), 198-211.
Simonofski, A., Fink, J. & Burnay, C. (2021) Supporting policy-making with social media and e-participation platforms data: A policy analytics framework, Government Information Quarterly, 38(3), 101590.
Suzor, N., Dragiewicz, M., Harris, B., Gillett, R., Burgess, J. & Van Geelen, T. (2019). Human Rights by Design: The Responsibilities of Social Media Platforms to Address Gender‐Based Violence Online. Policy & Internet, 11(1), 84-103.